Wanneer er veel rivierkreeften in een water aanwezig zijn, zal het effect op de waterplanten en het ecosysteem groter zijn.
Een nadelig effect van de aanwezigheid van rivierkreeften op het ecosysteem gebeurt als volgt. Rivierkreeften knippen waterplanten weg om ze te eten of om holen te kunnen graven. Als er minder waterplanten zijn, zorgt dit indirect voor het opwoelen van sediment. Als er meer sediment in de waterkolom zweeft, komen ook meer voedingsstoffen voor algen vrij. Hierdoor kan er algenbloei optreden. Als deze algenbloei groot is, kan er minder licht door het water de bodem bereiken en verhindert dit de groei van waterplanten. Hierdoor zorgt het verdwijnen van waterplanten er indirect ook voor dat er minder waterplanten kunnen groeien. Als dit gebeurt, verandert dus de samenstelling van de waterplanten op en rond de bodem. Dit is weer bepalend voor de soorten en hoeveelheid vissen die er kunnen leven. op deze manier kan de aanwezigheid van rivierkreeften het hele ecosysteem op den duur veranderen.
Het zogenoemde ‘kantelpunt’ waarop waterplanten verdwijnen en de waterkwaliteit afneemt is sterk afhankelijk van de kreeftendichtheid, het soort watersysteem en de soorten waterplanten.
In een gecontroleerd semi-veld experiment met de geknobbelde Amerikaanse rivierkreeft (Orconectes virilis) is aangetoond dat er vanaf een dichtheid van 0.63 kreeft/m3 een significante afname van waterplanten plaatsvindt. Niet duidelijk is of dit ook geldt voor de andere soorten invasieve rivierkreeften in natuurlijke watersystemen. Bovendien is deze dichtheid een gemiddelde dichtheid over het hele systeem. In de natuur komen rivierkreeften niet in gelijk verdeelde dichtheden voor.
Schade aan oevers
Het graafgedrag van de rivierkreeften kan ook schade veroorzaken aan oevers. De dieren graven holletjes en tunneltjes in oevers om hun kroost te bewaken of om eventuele droogval te overleven. Hierdoor ontstaat het risico van instabiele oevers. In Zuid-Europa heeft dit al tot lekkages in lage dijken geleid. De omvang van dit probleem in Nederland is nog onbekend. Dit vormt echter wel een serieus risico voor de stabiliteit van onze dijken en oevers, en daarmee onze veiligheid.
Een ander probleem waar sommige waterbeheerders mee te maken krijgen is de ‘biologische verontreiniging’ van de bagger. Waterbeheerders moeten regelmatig baggeren, onder andere om de waterlopen begaanbaar te houden. De bagger wordt vervolgens afgevoerd naar een ander gebied en/of verkocht aan een geïnteresseerde partij. Wanneer er in een gebied exotische rivierkreeften voorkomen is er het risico dat de rivierkreeften in de opgegraven bagger zitten. Wanneer ze na de baggerwerkzaamheden vervoert worden en in een ander gebied terechtkomen, worden ze zo verder verspreid. Het is dus van belang dat we voorkomen dat met rivierkreeften verontreinigde bagger in gebieden terecht komt waar rivierkreeften nog niet of nauwelijks voorkomen. Dit kan een probleem vormen voor waterbeheerders die hun bagger hierdoor niet meer kwijt kunnen en extra kosten moeten maken.
Lokale effecten
De bovengenoemde effecten van de invasieve rivierkreeften op het ecosysteem zijn vooralsnog vooral op lokaal niveau onderzocht. Hoe groot de problemen zijn die de rivierkreeften op regionaal of zelf nationaal niveau veroorzaken en welke impact dit heeft voor o.a. andere soorten, de ecologische status van wateren, bagger en onderhoudswerkzaamheden is nog niet duidelijk. Mede met dit kennisplatform proberen we hier achter te komen.
Bronnen:
Couperus, A. S (2015). Kennisdocument rivierkreeften. IMARES rapport C190/15, publicatiedatum 23 december 2015. Download het kennisdocument hier.
Alle gebruikte documenten op deze website kun je via de pagina informatiebronnen vinden en downloaden.
Mogelijk gemaakt door
